ทอนซิลอักเสบ อาการป่วยที่เป็นอันตรายมากกว่าแค่การเจ็บคอ

ทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis) เป็นภาวะอักเสบของต่อมทอนซิลส่วนคออักเสบ ทำให้มีอาการไข้ หนาวสั่น เจ็บคอ กลืนลำบาก แต่ด้วยต่อมทอนซิลอักเสบ อาการจะคล้ายไข้หวัด ทำให้คนส่วนใหญ่คิดว่าแค่ซื้อยามากินเองก็คงหาย แต่น้อยคนที่จะรู้ว่าโรคทอนซิลอักเสบ สามารถพัฒนาเป็นโรคที่ร้ายแรงถึงชีวิตได้ ถ้ารักษาไม่ถูกวิธี บางรายหากทอนซิลอักเสบบ่อย ๆ เป็นซ้ำหลาย ๆ ครั้งภายในปีเดียว อาจเรื้อรังจนรุนแรงมีขนาดของทอนซิลโต ทำให้ทางเดินหายใจแคบลง เกิดภาวะทางเดินหายใจอุดตันได้ ดังนั้นไม่ควรชะล่าใจและรีบมาพบแพทย์เฉพาะทางด้านโสต ศอ นาสิก โรงพยาบาลนครธน เพื่อทำการการรักษา ซึ่งจะมีตั้งแต่การรักษาด้วยยาไปจนถึงการผ่าตัดต่อมทอนซิล เพื่อให้กลับมาใช้ชีวิตได้เต็มที่เช่นเดิม

ทอนซิลอักเสบ คืออะไร?

ทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis) คือ ภาวะอักเสบของต่อมทอนซิล ซึ่งเป็นอวัยวะน้ำเหลืองที่อยู่บริเวณด้านข้างของลำคอด้านใน มีหน้าที่สำคัญในการดักจับเชื้อโรคที่เข้าสู่ร่างกายทางลำคอหรือทางการหายใจ สาเหตุหลัก ของทอนซิลอักเสบ มักเกิดจากการติดเชื้อ โดยส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัส รองลงมาคือเชื้อแบคทีเรีย นอกจากนี้ การพักผ่อนไม่เพียงพอ หรือการไม่รักษาความสะอาดในช่องปาก ก็อาจเป็นปัจจัยส่งเสริมให้เกิดการอักเสบได้

> กลับสารบัญ

ทอนซิลอักเสบ เกิดจากสาเหตุใด

ต่อมทอนซิล (Tonsillitis) คือ ต่อมน้ำเหลือง 2 ต่อมอยู่เป็นคู่ ข้างซ้ายและขวาในลำคอที่อยู่ด้านข้างใกล้กับโคนลิ้น มีหน้าที่หลักในการดักจับและทำลายเชื้อโรคที่เข้าสู่ร่างกาย ต่อมทอนซิลอักเสบ เป็นภาวะอักเสบของต่อมทอนซิล ส่วน "คออักเสบ" (pharyngitis) มักใช้เรียกภาวะอักเสบของเนื้อเยื่อในลำคอที่อยู่บริเวณหลังช่องปากเข้าไป บางครั้งภาวะทั้งสองอาจเกิดพร้อมกันได้ เกิดจากการอักเสบติดเชื้อ อาจเกิดทั้งจากเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย แต่ถ้าต่อมทอนซิลอักเสบเป็นหนองมักเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย

> กลับสารบัญ

สัญญาณบ่งบอกต่อมทอนซิลอักเสบ

ผู้ที่ได้รับเชื้อในระยะเริ่มแรกจะมีอาการเป็นไข้ หนาวสั่น ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามเนื้อตามตัว ปวดร้าวไปที่หู และสามารถสังเกตได้เด่นชัดผ่านความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับคอ ได้แก่

• ต่อมทอนซิลอักเสบอาการจะเจ็บคออย่างรุนแรง
• อาจจะพบร่วมกับต่อมน้ำเหลืองที่คอโต กดเจ็บ
• กลืนลำบาก หากกลืนจะมีอาการเจ็บในลำคอ
• เสียงเปลี่ยนไป
• ปากมีกลิ่นเหม็น
• ต่อมทอนซิลมีอาการบวมแดง และมีจุดหรือชั้นบาง ๆ เกิดขึ้นบนต่อมทอนซิล
• คอเป็นหนอง

> กลับสารบัญ

ปัจจัยอะไรบ้างที่เสี่ยงทำให้เกิดทอนซิลอักเสบ

ทอนซิลอักเสบ เกิดจากการติดเชื้อเป็นหลัก โดยมีปัจจัยเสี่ยงหลายอย่างที่ทำให้ติดเชื้อได้ง่ายขึ้น หรือทำให้อาการรุนแรงขึ้น ได้แก่

• อายุ ทอนซิลอักเสบพบบ่อยในเด็กเล็กติดเชื้อไวรัส อายุ 2-5 ปี และแบคทีเรียมักพบในเด็กอายุ 5-15 ปี
• การสัมผัสกับเชื้อโรค โดยเฉพาะเด็กวัยเรียน เนื่องจากมีการคลุกคลีใกล้ชิดกัน ทำให้เชื้อแพร่กระจายได้ง่าย
• การรับประทานอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะ เช่น อาหารสุก ๆ ดิบ ๆ อาหารปิ้งย่าง ของทอด ซึ่งอาจมีเชื้อโรคปนเปื้อน
• ภาวะภูมิคุ้มกันร่างกายต่ำ หรือมีโรคประจำตัวที่ทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำ จะเสี่ยงต่อการติดเชื้อและทอนซิลอักเสบได้ง่ายกว่าปกติ

> กลับสารบัญ

อันตรายจากต่อมทอนซิลอักเสบ

เชื้อที่เป็นสาเหตุของทอนซิลอักเสบบางชนิดเป็นเชื้อที่รุนแรง อาจทำให้เกิดหนองรอบ ๆ ต่อมทอนซิล ถ้าโรคลุกลาม ทอนซิลอักเสบบ่อย ๆ ขนาดของทอนซิลจะโตซึ่งอาจทำให้ทางเดินหายใจแคบลง หายใจลำบาก เกิดภาวะทางเดินหายใจอุดตันได้ โดยสังเกตได้จากขณะนอนหลับ ผู้ป่วยมักจะกรนดัง หรือสะดุ้งตื่นบ่อย ๆ โดยเฉพาะในเด็ก

> กลับสารบัญ

การวินิจฉัยอาการทอนซิลอักเสบ

การวินิจฉัยต่อมทอนซิลอักเสบ อาศัยการซักประวัติ อาการทอนซิลอักเสบ และการตรวจร่างกายเป็นหลัก ได้แก่

• การซักประวัติอาการที่มี ได้แก่ มีอาการเจ็บคอมาก กลืนอาหารแล้วเจ็บมากขึ้น มีไข้ ต่อมน้ำเหลืองโตกดเจ็บไหม
• การตรวจร่างกายว่ามีต่อมทอนซิลแดงและโตมีหนอง พร้อมคลำต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ เพื่อดูว่ามีการบวมโต กดเจ็บหรือไม่ ถ้ามีการอักเสบรุนแรง อาจพบการเบี่ยงของลิ้นไก่ หรือพูดอู้อี้
• การวินิจฉัยแยกโรค ในบางกรณีแพทย์อาจพิจารณาการตรวจทางห้องปฏิบัติการเพิ่มเติม โดยการ Swab คอ หรือการตรวจเลือด เพื่อตรวจหาลักษณะการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย

> กลับสารบัญ

การรักษาต่อมทอนซิลอักเสบ

ทอนซิลอักเสบ วิธีรักษาโดยถ้าอาการอักเสบไม่มาก เจ็บคอเล็กน้อย ไม่มีไข้ ผู้ป่วยอาจไม่จำเป็นต้องใช้ยา โดยให้พักผ่อนมากขึ้น ดื่มน้ำ รับประทานอาหารให้เพียงพอ โดยร่างกายสามารถจัดการกับเชื้อโรคได้ ภายใน 2-3 วัน อาการจะดีขึ้น แต่ถ้ามีอาการมาก ควรมาพบแพทย์ โดยการรักษาได้แก่

รักษาด้วยการให้ยา

ทอนซิลอักเสบ กินยาอะไร โดยการรักษาด้วยการให้ยาจะขึ้นอยู่กับสาเหตุของการเกิดต่อมทอนซิลอักเสบว่าเกิดจากไวรัสหรือแบคทีเรีย หากเกิดจากไวรัสจะรักษาตามอาการ เช่น ให้ยาลดไข้ ยาพ่น หรือยาอมแก้เจ็บคอ กรณีเกิดจากแบคทีเรียต้องให้ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ในรายที่มีอาการมาก ๆ เช่น เจ็บคอมากจนรับประทานอาหารไม่ได้และมีไข้สูง แพทย์อาจแนะนำให้นอนพักรักษาในโรงพยาบาล

การผ่าตัดต่อมทอนซิล

การผ่าตัดต่อมทอนซิล เป็นการผ่าตัดผ่านทางช่องปาก แพทย์ผู้ทำการผ่าตัดจะใส่เครื่องมือเข้าไปทางช่องปาก เพื่อผ่าตัดต่อมทอนซิล โดยไม่มีบาดแผลที่มองเห็นจากภายนอก ซึ่งการผ่าตัดจะมีการดมยาสลบ ผู้ป่วยจะต้องงดน้ำ และอาหารอย่างน้อย 6 - 8 ชั่วโมง เพราะจะช่วยป้องกันอาการสำลักน้ำ และอาหารเข้าไปในปอดในระหว่างที่ทำการผ่าตัด

หลังการผ่าตัดอาจจะมีความรู้สึกเจ็บคอและแผลที่เยื่อบุลำคอทั้ง 2 ข้าง โดยหลัง 1 สัปดาห์อาการเจ็บแผลจะดีขึ้น และ 2-4 สัปดาห์ แผลจะหายเป็นปกติ ทั้งนี้โดยทั่วไปผู้ป่วยผ่าตัดต่อมทอนซิลจะอยู่ดูอาการที่โรงพยาบาลประมาณ 1-2 วัน ถ้าผู้ป่วยฟื้นคืนสภาพดี เช่น เดินได้เป็นปกติ กินได้ ไม่มีเลือดออก แพทย์ก็แนะนำให้ผู้ป่วยกลับไปพักฟื้นที่บ้านได้ ทั้งนี้แพทย์จะนัดมาดูแผล ประมาณ 1 สัปดาห์หลังผ่าตัด และหลังจากนั้น 2-4 สัปดาห์ เพื่อติดตามผลการรักษา

> กลับสารบัญ

ผ่าตัดเอาต่อมทอนซิลออกจะทำให้ร่างกายผิดปกติไหม

โดยทั่วไปแพทย์จะพิจารณาตัดต่อมทอนซิลในกรณี ดังต่อไปนี้

• ต่อมทอนซิลอักเสบโตมาก อุดกั้นทางเดินหายใจ มีอาการหายใจลำบาก ส่งผลต่อการนอนกรน และภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
• มีต่อมทอนซิลโต สงสัยว่าอาจจะเป็นมะเร็งในต่อมทอนซิล
• มีการอักเสบเกิน 8 ครั้งใน 1 ปี หรือว่าเกิน 5 ครั้งต่อปีติดกัน 2 ปี หรือ 3 ครั้งต่อปีติดกัน 3 ปี

ซึ่งการผ่าตัดเอาต่อมทอนซิลออกไม่มีข้อเสีย แต่เป็นการป้องกันไม่ให้เป็นทอนซิลอักเสบอีก เนื่องจากเราผ่าตัดต่อมทอนซิลไปแล้ว การผ่าตัดเอาต่อมทอนซิลออก ไม่ได้ทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายลดลงแต่อย่างใด ร่างกายยังมีต่อมไทมัส ไขกระดูก ตับ ม้าม ต่อมน้ำเหลือง ที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย

> กลับสารบัญ

ทอนซิลอักเสบ อย่าปล่อยไว้ รีบปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง

หากมีอาการเจ็บคอ กลืนลำบาก ติดต่อกันหลายวันหรือรักษาเบื้องต้นแล้วไม่หายสักที อย่าปล่อยไว้ควรเข้ามาปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านโสต ศอ นาสิก โรงพยาบาลนครธน ในการดูแลรักษาโรคเกี่ยวกับต่อมทอนซิล รวมถึงการวินิจฉัยแยกโรคอื่น ๆ ที่อาจมีอาการคล้ายกัน เช่น ภาวะติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน หรือไซนัสอักเสบ ด้วยเครื่องมือและเทคโนโลยีทันสมัยในการตรวจรักษา เช่น กล้องส่องตรวจโพรงจมูกและลำคอ จะช่วยให้แพทย์วินิจฉัยได้แม่นยำ และวางแผนการรักษาได้ตรงจุด พร้อมบริการดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวมทั้งก่อนและหลังรักษา เช่น การติดตามอาการ การให้คำแนะนำเรื่องการดูแลตัวเองที่บ้าน เพื่อไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ตามมาในภายหลังได้

> กลับสารบัญ

ช่องทางติดต่อโรงพยาบาลนครธน:

1. - Website : https://www.nakornthon.com
2. - Facebook : Nakornthon Hospital
3. - Line : @nakornthon
4. - Tel: 02-450-9999 (ตลอด 24 ชั่วโมง)